Ӗнертенпе пирӗн республикӑра тава тивӗҫлисен йышӗ хутшӑннӑ. Ҫӗршыв тата республика шайӗнчи наградӑна тивӗҫнисен хушшинче тӗрлӗ ҫӗрте тӑрӑшакансем пур. Вӗсене чыслама хутшӑннӑ Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев хӑйсен ӗҫӗнче ҫитӗнӳ уйрӑмах тунисене асӑнса хӑварнӑ. Акӑ, сӑмахран, Президентӑн пепкелӗх центрӗн акушер-гинекологӗ Татьяна Дерипаскӑна илес тӗк, вӑл — амӑшӗсемпе ачисене виҫӗ шайлӑ медицина пулӑшӑвӗ кӳрес ӗҫе республикӑра йӗркелесе яраканӗсенчен пӗри. Е тата Йӗпреҫри район пульницин хирургӗ Юрий Андреев — тӗрлӗ операцин тӗлӗнмелле технологийӗсен 10 патент авторӗ. Комсомольски районӗнчи Александровкӑри шкул вӗрентекенӗ Сергей Антонов вара ачасене Пӗтӗм Раҫҫейри олимпиадӑсем валли хатӗрлесе ҫӗнтерӳҫӗсем ӳстерет.

Чыс-хисепе тивӗҫҫисем чылаййӑн пулнӑ. Маларах асӑннӑ Татьяна Дерипаско «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медальне тивӗҫнӗ. Ҫак орден медалӗ «Брындинсен типографийӗ» директорне Анатолий Брындина тивӗҫнӗ. Республикӑри кардиологи диспансерӗн тӗп врачне Татьяна Мизурована «Раҫҫей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ тухтӑрӗ» хисеплӗ ят панӑ.

Малалла...

Ҫак кунсенче Вӑрмарти тӗп тӳремре 13 метр вӑрӑмӑш чӑрӑш вырнаҫтарнӑ. Ку ӗҫе Вӑрмар хула тӑрӑхӗн администраци ӗҫченӗсем тунӑ тесе пӗлтерет вӗсен официаллӑ сайчӗ. Уйрӑмах тав сӑмахӗсене «Вӑрмар» КХЯ (КСО) АХО, «Шывпӑрӑхӗ» ТМЯП, Михайлов Александр Николаевич усламҫа каланӑ — посёлокӑн тӗп тӳремне чӑрӑш вӗсем пулӑшнипе ҫитнӗ иккен.

Ҫӗнӗ Ҫул уявӗ умӗн ҫуртсене капӑрлатасси пуҫланать — хайхи Вӑрмар районӗнче ҫак ӗҫе тӗрлӗ предприятисемпе хуҫалӑхсем пуҫӑннӑ та имӗш. «Вӑрмар улшӑнса пынине кунран кун сӑнама пулать», — тесе пӗлтереҫҫӗ хула тӑрӑхӗн администрацийӗнче.

Чӑваш Енри 44 ҫамрӑк Раҫҫей Президенчӗн премине тивӗҫнӗ. Ҫав «кӗмӗле» «Вӗренӳ» наци проекчӗпе килӗшӳллӗн уйӑраҫҫӗ иккен. Ӑна 14 ҫултан пуҫласа 25 ҫулчченхи яш-кӗрӗмпе хӗр-упраҫа параҫҫӗ. Маларах каланӑ 44 ҫамрӑкран саккӑрӑшне 60-шар пин тенкӗ преми лекӗ, 36-шне — 30-шер.

Лауреатсен хушшинче Шупашкарта пурӑнакансем уйрӑмах йышлӑ иккен. Ун пеккисем — 23-ӗн, Ҫӗрпӳ районӗнчен — виҫҫӗн, Муркаш тата Шупашкар районӗсенчен — икшер. Премие тивӗҫнисен хушшинче ҫавӑн пекех Канаш, Ҫӗмӗрле, Ҫӗнӗ Шупашкар хулисенчи, Вӑрмар, Тӑвай тата Елчӗк районӗнчен пур. Кунсӑр пуҫне тепӗр саккӑрӑшӗ Мускаври, Питӗрти, Чӗмпӗрти тата Пензӑри аслӑ шкулсенче вӗренеҫҫӗ.

Ку инкек кӑҫалхи ака уйӑхӗнче Вӑрмар районӗнче пулса иртнӗ. 37 ҫулти хӗрарӑм хӑйӗн вунӑ кунхи ачине вӗри мунчара ҫӑвӑнтарнӑ-мӗн. Кайран, тепӗр кун ирхине, тӗпренчӗке япӑх пулса кайнӑ. Ҫавна кура ӑна пульницӑна илсе кайнӑ. «Ҫӑлса хӑварас тесе мӗнпур тухтӑрсем ҫине тӑнӑ пулин ачана ҫӑлса хӑварма май килмен», — тесе пӗлтерет РФ Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗн ертӳҫин пулӑшаканӗ Олег Дмитриев. Пуҫ миминче юн ҫаврӑнӑшӗ япӑхланса кайнипе пӗчӗкскер вилет.

Ача ҫут тӗнчерен уйрӑлнишӗн амӑшӗ айӑплӑ тесе палӑртнӑ тӗпчевҫӗсем. Ун тӗлӗшпе асӑрханмасӑр ҫынна вӗлернӗ тесе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Халӗ ӑна суда ярса панӑ.

Ҫапла хыпарлать Чӑваш Республикин информполитика министерстви. 2008–2012 ҫулсем хушшинче министерствӑна пӑхӑнакан кӑларӑмсен пӗтӗмӗшле тиражӗ чакман кӑна мар, ӳснӗ те — 2008 ҫулта 141,7 пинпе танлашнӑ пулсан, тепӗр 4 ҫултан вӑл 148,7 пине ҫитнӗ иккен.

Министр ҫумӗ Любовь Шемарина уйрӑммӑн Вӑрмар районӗн хаҫатне — «Хӗрлӗ ялава» — асӑннӑ, 2013 ҫулӑн пӗрремӗш ҫурҫулӗнче вӑл хӑйӗн тиражне 5,8% ӳстерме пултарнӑ имӗш. Елчӗк, Йӗпреҫ, Канаш, Каҫал, Куславкка, Муркаш, Патӑрьел, Ҫӗрпӳ, Тӑвай, Хӗрлӗ Чутай, Шӑмаршӑ, Шупашкар тӑрӑхӗсенчи хаҫатсен те вулакансен йышӗ нумайланнӑ.

Каласа хӑварас пулать, паян почта уйрӑмӗсенче ҫырӑнтару енӗпе ҫӑмӑллӑх паракан тапхӑрӑн вӗҫленекен кунӗ — хыпалансан 20% йӳнӗрех хакпа ҫыранма майсем пур.

Ӗнер пирӗн республикӑра, Ҫӗрпӳ районӗнчи Нӗрӗш Катек ялӗ патӗнчи ҫул ҫинче тӑр кӑнтӑрла пысӑк инкек пулнӑ.

Шупашкартан Вӑрмар районне хӗр илме каякан машина йӗпе асфальт ҫинче вылянса кайса хирӗҫ ҫул ҫине тухса кайнӑ. Унта вӑл Белоруҫран килекен «Скания» грузовикпа ҫапӑннӑ. Фура хӑй те кювета чӑмнӑ, анчах ҫаврӑнса ӳкмен. Хӗре лартма каякан 6 машинӑллӑ кортежран пӗринчи, малта пыракан «БМВ» маркӑллӑ машина ҫинчи 22-25 ҫулти виҫӗ каччӑран пӗри те. Ҫав шутра авланма шут тытни те, чӗрӗ юлайман. «Инкек сӑлтавне тӗпчеҫҫӗ», — тесе пӗлтернӗ республикӑн Шалти ӗҫсен министерствин пресс-сужбин хыпарӗнче.

Мӑнҫырма шкулӗ

Вырсарникун, авӑнӑн 29-мӗшӗнче, Вӑрмар районӗнчи Мӑнҫырмара пушар тухнӑ пулать. Ҫак ялта вырнаҫнӑ шкулӑн пушар сисчевҫи (сигнализацийӗ) ирхине 9 сехетре ӗҫлесе кайнӑ хыҫҫӑн хуралҫӑ коридорта тӗтӗм йӑсӑрланнине асӑрханӑ. Пушарпа кӗрешекенсем 6 минутра ҫитнӗ, ҫӳлӑма 20 минут хушшинче сӳнтернӗ.

Пушара пула 4 тӑваткал метр лаптӑкри урай юрӑхсӑра тухнӑ. Ҫавӑн пекех директор кабинечӗн алӑкӗ сиенленнӗ. Шкул коридорӗнчи стенасем те хӑрӑмланнӑ. ИӖМ ӗҫченӗсем малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх кунти ҫулӑм ятарласа чӗртнине пула тухнӑ. Сиенленнӗ пурлӑх хакӗ 15 пинпе танлашнӑ.

Паян, авӑнӑн 1-мӗшӗнче Республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев Вӑрмар районӗнчи Аслӑ Пинер ялӗнче 160 ача вӗренмелли шкула уҫнӑ ҫӗре хутшӑннӑ.

Ҫӗнӗ шкул ҫуртне 1929 ҫулта хута янӑ ҫурт вырӑнне лартнӑ. Ҫак ӗҫе «Республикӑри ялсен социаллӑ аталанӑвӗ» программӑпа килешӳллӗн пурнӑҫланӑ, пурӗ 107,6 миллион тенкӗ тӑкакланӑ. Ҫӗнӗ шкулта хӑтлӑ вӗренӳ пӳлӗмӗсем, ҫӑвӑнма, хӑвӑнса тӑхӑнӑма май паракан спорт залӗ, акт залӗ, апатланмалли пӳлӗм, медицина блокӗ пур тата ытти те. Шкул таврашӗнче вара спорт площадки, пахча-ҫимӗҫ ӳстермелли йӑрансем, ӑшӑту котельнийӗ, икӗ урапа кӗртсе лартмалли гараж вырнаҫнӑ.

Ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗнче шкула Аслӑ Пинерпе Вӑтакас ялӗнчи 90 вӗренекен пӗлӳ пухма тытӑнӗ. Михаил Игнатьев шкул ачисемпе вӗсен ашшӗ-амӑшӗсене, вӗрентекенсен шкул коллективне пӗлтерӗшлӗ пулӑмпа саламланӑ, Аслӑ Пинер ял тӑрӑхӗн пӗр кунта 3 уяв — Пӗлӳ кунӗ, 2013–2014 ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗ ҫывхарни тата шкул уҫӑлнӑ — пулнине палӑртнӑ.

Республикӑн Конкурентлӑ политика тата тариф служби автоҫулсене юсассипе ирттернӗ аукциона пӗтӗмлетнӗ иккен. Асӑннӑ конкурсра ҫул-йӗр хӗррипе тимӗр карта тытакансене палӑртма тӗллев лартнӑ. Ҫак ӗҫе Шупашкар, Красноармейски, Вӑрнар, Ҫӗмӗрле, Пӑрачкав, Вӑрмар тата Улатӑр районӗсенче пурнӑҫламалла-мӗн. Ун валли хыснаран 18,9 миллион тенкӗ уйӑрма хатӗр пулнӑ. Анчах аукциона хутшӑннӑ пилӗк предприятирен пӗри, «Металлоконструкция» комплекслӑ техника центрӗ» тулли мар яваплӑ общество, ӗҫе самай йӳнӗпе кӳлӗнме килӗшнӗ. Ҫапла вара вӑл республика хыснинчен ҫак ӗҫ валли малтанласа уйӑрма палӑртнӑ тупрана 40 процент перекетлеме май туса панӑ.

Усал ҫак хыпар пирки йӗрке хуралҫисем патне ҫурлан 27-мӗшӗнче пӗлтернӗ. Тӗпчевҫӗсем малтаналса палӑртнӑ тӑрӑх Кивӗ Вӑрмар ялӗ патӗнче 50 ҫулти тракторист ҫӗре ҫум курӑксенчен кӑпкалатнӑ. Ҫавӑн чухне вӑл ана хӗррипе ҫаврӑнса илнӗ чух хӑйӗнчен икӗ ҫул аслӑрах агроном выртнине асӑрхать. Тӗпчевҫӗсем агроном хирте канса илес тесе выртма, тракторист ӑна асӑрхамасӑр таптаса кайма пултарнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.